By Liczba odpadów na świecie rośnie w zatrważającym tempie. Nic więc dziwnego, że społeczność międzynarodowa aktywnie poszukuje sposobów na jej ograniczenie. Jednym z nich jest odzysk odpadów. Czy polskie prawo dopuszcza możliwość przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami? Jakie zasady obowiązują w takim przypadku?
Odzysk odpadów – co to? Na czym polega?
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21) definiuje odzysk odpadów jako „jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce”. Inaczej mówiąc, są to wszelkie działania, które prowadzą do pełnego lub częściowego powtórnego wykorzystania odpadów, np. w procesie produkcji.
Odzysk odpadów ma na celu eliminację substancji szkodliwych i niebezpiecznych, które mogłyby przedostać się do środowiska naturalnego na skutek rozkładu odpadów. Pozwala on również uwolnić uwięziony w odpadach potencjał energetyczny. Prowadzi to do zmniejszenia masy odpadów, które są kierowane na składowiska.
Odzysk odpadów poza instalacjami i urządzeniami – w jakich przypadkach jest możliwy?
Artykuł 30 ust. 1 ustawy o odpadach (u.o.) jasno wskazuje, że przetwarzanie odpadów poza instalacjami lub urządzeniami jest zakazane. Niemniej istnieją wyjątki od tej reguły. Jakie? Zgodnie z art. 30 ust. 2 u.o. odzysk odpadów poza instalacjami i urządzeniami jest możliwy w przypadku:
- odzysku w procesie odzysku R10* (mowa o nim w załączniku nr 1 u.o., zgodnie z warunkami, które zostały określone w art. 30 ust. 4 u.o.),
- rodzajów odpadów, które zostały wymienione w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5 u.o., poddawanych odzyskowi w procesach odzysku R3**, R5***, R11**** i R12***** (mowa o nich w załączniku nr 1 u.o., zgodnie z warunkami, które zostały określone w art. 30 ust. 5 u.o.),
- osób fizycznych, które prowadzą kompostownie na potrzeby własne.
* R10 – to obróbka na powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla rolnictwa lub poprawę stanu środowiska
** R3 – to recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (w tym kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)
*** R5 – to recykling lub odzysk innych materiałów nieorganicznych
**** R11 – to wykorzystywanie odpadów uzyskanych w wyniku któregokolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1 – R10
***** R12 – to magazynowanie odpadów poprzedzające którykolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1 – R12 (z wyjątkiem wstępnego magazynowania u wytwórcy odpadów)
Przetwarzanie odpadów poza instalacjami i urządzeniami – główne zasady
Odzysk odpadów poza instalacjami i urządzeniami jest objęty pewnymi obostrzeniami. W przeciwnym razie mógłby narażać środowisko naturalne na szkody i stwarzać niebezpieczeństwo dla ludzi. Jakie są główne zasady obowiązujące w jego przypadku?
- Żeby móc prowadzić odzysk odpadów poza instalacjami i urządzeniami, w pierwszej kolejności trzeba uzyskać zezwolenie na przetwarzanie odpadów.
- Odzysk odpadów poza instalacjami i urządzeniami, o którym mowa w art. 30 ust. 2 u.o. jest możliwy, tylko jeśli nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz środowiska.
- Odzysk odpadów poza instalacjami lub urządzeniami musi być prowadzony zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4 lub 5. Mowa tutaj o rozporządzeniach Ministra właściwego do spraw klimatu, które określają rodzaje odpadów, które mogą zostać poddane odzyskowi, i warunki tego procesu.
Przetwarzanie odpadów poza instalacjami i urządzeniami jest w Polsce możliwe tylko w kilku przypadkach. Dodatkowo podejmowane w ramach odzysku działania muszą uwzględniać potrzebę ochrony środowiska naturalnego oraz zdrowia i życia ludzi. W przeciwnym razie będą prowadzone niezgodnie z prawem.
